Λιπώδης ιστός

ΛΙΠΩΔΗΣ ΙΣΤΟΣ

Ο λιπώδης ιστός αποτελεί ένα βασικό και απαραίτητο συστατικό του ανθρώπινου οργανισμού γιατί είναι όχι μόνο το κύριο όργανο αποθήκευσης ενέργειας σε περίοδο υπερπροσφοράς και απόδοσης αυτής της αποθηκευμένης ενέργειας σε περιόδους στέρησης αλλά και ένα πολύ σύνθετο ενδοκρινές όργανο, ρυθμιστής της ενεργειακής ομοιόστασης του οργανισμού.

 Η μάζα του λιπώδη ιστού εξαρτάται από τον αριθμό και τον όγκο κάθε λιποκυττάρου από τον οποίο αποτελείται και εντοπίζεται είτε κάτω από το δέρμα και σχηματίζει το υποδόριο λίπος (αποθηκευμένο λίπος), είτε στον κορμό και σχηματίζει το σπλαχνικό λίπος (απαραίτητο ή δομικό λίπος) που υπάρχει μέσα σε βασικά όργανά μας, όπως η καρδιά, οι πνεύμονες, το έντερο, οι μύες και οι πλούσιοι σε λίπος ιστοί του κεντρικού νευρικού μας συστήματος. (Η λιπώδης διήθηση του ήπατος είναι ένα από τα συχνότερα αποτελέσματα της αύξησης του σπλαχνικού λίπους και το οποίο βρίσκεται μέσα στα κύτταρα του ήπατος και όχι γύρω από αυτό).

Το υποδόριο λίπος αντιπροσωπεύει το 80% της ολικής ποσότητας λίπους και το σπλαχνικό λίπος το 20% το οποίο αν και μικρότερο, παρουσιάζεται μεταβολικά πολύ πιο ενεργό παράγοντας ουσίες, που αυξάνουν την ινσουλινοαντίσταση και παράλληλα παρουσιάζει αυξημένη λιπολυτική ικανότητα. 

Η αύξηση του λιπώδη ιστού είναι πάντα το μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα θετικού ισοζυγίου ανάμεσα στις προσλαμβανόμενες και τις δαπανόμενες θερμιδες, με τελικό αποτελέσματα οι επιπλέον έστω και ελάχιστες θερμίδες να αποθηκεύονται υπό την μορφή των τριγλυκεριδίων στα λιποκύταρρα. Ο λιπώδης ιστός στην αρχή αυξάνει τον όγκο των υπαρχόντων λιποκυττάρων (υπερτροφία) και σε δεύτερο στάδιο τον αριθμό των λιποκυττάρων (υπερπλασία).  

 Τα κύτταρα που αποτελούν τον λιπώδη ιστό διακρίνονται στα:

• Λευκά λιποκύτταρα που βρίσκονται σε όλη την έκταση του οργανισμού και αποτελούνται κατά 90% από λίπος με δυο λειτουργικούς στόχους

1/ την αποθήκευση ενέργειας υπό μορφή τριγλυκεριδίων τα οποία απελευθερώνουν ελεύθερα λιπαρά οξέα στην κυκλοφορία ως καύσιμη ύλη. Αντίθετα, στην παχυσαρκία προκαλείται αύξηση του λευκού λιπώδους ιστού, η οποία ευνοεί την αντίσταση των κυττάρων του οργανισμού στην ινσουλίνη, με εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη τύπου ΙΙ.
2/ την παραγωγή ορμονών (ενδοκρινές όργανο): λεπτίνη, ρεζιστίνη, αντιπονεκτίνη.

• Τα φαιά λιποκύτταρα είναι πολύ πλούσια σε μιτοχόνδρια και η κύρια λειτουργία τους είναι η θερμογένεση.
  
  

Το φυσιολογικό και απαραίτητο λίπος για τη σωστή λειτουργία του οργανισμού μας διαφέρει ανάλογα:

• με το φύλο (οι γυναίκες σε γενικές γραμμές έχουν αποθηκευμένο περισσότερο λίπος από τους άντρες),
• την ηλικία (υπάρχει μια γενικότερη αύξηση του συνολικού σωματικού λίπους με την ηλικία του ανθρώπου),
• την κληρονομικότητα και την γονιδιακή προδιάθεση (δεν μπορούμε να παρέμβουμε καθόλου).
  
  

 Καθώς η ηλικία αυξάνεται, το ποσοστό του λίπους μεγαλώνει αλλά σε γενικές γραμμές τα επιθυμητά όρια για τους ενηλίκους είναι:

• 13-20% στους άντρες,
• 23-30% στις γυναίκες.
• Μεταξύ της ηλικίας 30 - 60 το ποσοστό λίπους σε αγύμναστες γυναίκες αυξάνει σταθερά με μέσο όρο αύξησης 1,5 - 2% ανά δεκαετία.
  
  

Η πλέον σύγχρονη μέθοδος εκτίμησης του λιπώδη ιστού είναι η μέθοδος DEXA.
Η μέθοδος DEXA είναι η ολοσωματική λιπομέτρηση η οποία προσδιορίζει πέραν της οστικής μάζας, τον λιπώδη και τον μυϊκό ιστό και την κατανομή με αντικειμενικό τρόπο του λίπους στο σώμα.
Η ολοσωματική ανάλυση με την μέθοδο DEXA μπορεί να εκτιμήσει με εξαιρετικά μεγάλη ακρίβεια σε ποια ποσότητα και σε ποια συγκεκριμένη περιοχή του σώματος, την απώλεια ή την απόκτηση μυϊκής μάζας ή λιπώδους ιστού.

Η μόλις 3 λεπτών διάρκειας εξέταση είναι ασφαλής από άποψη προσλαμβανόμενης ακτινοβολίας καθώς συγκρίνεται με την ακτινοβολία που προσλαμβάνει ο επιβάτης αεροπλάνου σε μεγάλες διαδρομές ή με την ποσότητα ακτινοβολίας που προσλαμβάνει κάποιος που δραστηριοποιείται στην ύπαιθρο για μερικές μόνο ημέρες και είναι μικρότερη από το 1/10 της δόσης που λαμβάνει κανείς από μία ακτινογραφία θώρακος.