Εξωσωματική & Πιθανές Επιπλοκές που Πρέπει να Γνωρίζουμε

ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ & ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ 

1. Σύνδρομο Υπερδιέγερσης των Ωοθηκών
Το Σύνδρομο Υπερδιέγερσης των Ωοθηκών (ΣΥΩ) μπορεί να προκληθεί, από την διέγερση των ωοθηκών, ώστε να να ωριμάσουν πολλά ωοθυλάκια, με στόχο να ληφθούν πολλά ώριμα ωάρια. Το ΣΥΩ εκδηλώνεται στο 5% του συνόλου των γυναικών που εντάσσονται σε προγράμματα εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Η σοβαρή μορφή του συνδρόμου έχει παρατηρηθεί περισσότερο σε γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες.
Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν διόγκωση και πόνο στην κοιλιά, πόνος στο στομάχι, τάση για εμετό, αύξηση του σωματικού βάρους και ελαττωμένη αποβολή ούρων.
Σπάνια σε σοβαρότερες μορφές μπορεί να υπάρξει δυσχέρεια στην αναπνοή, λιποθυμική τάση και διαταραχές των αιματολογικών (αυξημένος κίνδυνος θρόμβωσης ή εμβολών) και βιοχημικών παραμέτρων. Τότε απαιτείται νοσηλεία στο νοσοκομείο για παρακολούθηση και θεραπεία.
Σε ακραίες περιπτώσεις, ένα σύνδρομο υπερδιέγερσης μπορεί να προκαλέσει οξεία νεφρική ανεπάρκεια και πνευμονικό οίδημα, η οποία απαιτεί άμεση νοσηλεία.
Η πρόληψη του συνδρόμου δεν είναι σε καμία περίπτωση δυνατή.

2. Καρκίνος
Τα φάρμακα που χορηγούνται στην IVF επιτυγχάνουν την ανάπτυξη πολλών ωοθυλακίων, άρα την ανάπτυξη και ωρίμανση πολλών ωαρίων.
Τα ωοθυλάκια που αναπτύσσονται εκκρίνουν ικανές ποσότητες οιστρογόνων, περισσότερες απ’ όσες εκκρίνονται στο φυσιολογικό κύκλο. Θεωρητικά τα αυξημένα αυτά οιστρογόνα θα μπορούσαν να συσχετιστούν με εμφάνιση ή επιτάχυνση της αύξησης οιστρογονοεξαρτόμενων όγκων, όπως είναι ο καρκίνος του μαστού. Λίγες μελέτες μέχρι τώρα έχουν προσπαθήσει να διερευνήσουν τη συσχέτιση του καρκίνου του μαστού με τα φάρμακα υπογονιμότητας που προκαλούν υπεροιστρογοναιμία στη γυναίκα. Η ανάλυση των μελετών ασθενών-μαρτύρων, που περιλάμβαναν μεγάλο αριθμό γυναικών με καρκίνο μαστού και υγιών γυναικών, έδειξε συσχέτιση μεταξύ φαρμάκων υπογονιμότητας και κίνδυνο για καρκίνο μαστού στις γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου μαστού. Επίσης, παρατηρήθηκε αυξημένος κίνδυνος στις γυναίκες με μακροχρόνια χρήση γοναδοτροπινών (περισσότεροι από 6 κύκλοι εξωσωματικής γονιμοποίησης). Για το λόγο όμως ότι υπάρχουν πολλές αξιόλογες αντικρουόμενες έρευνες, κρίνεται απαραίτητη η περαιτέρω μελέτη των γυναικών που ανήκουν στις ανωτέρω κατηγορίες, για να αποδειχτεί ότι αυξάνονται οι πιθανότητές τους να νοσήσουν

3. Εξωμήτριος κύηση
Εξωμήτριος κύηση είναι η εγκατάσταση του εμβρύου σε θέση εκτός της κοιλότητας της μήτρας (συνήθως στη σάλπιγγα).
Μπορεί να συμβεί μετά από αυτόματη σύλληψη σε ποσοστό 1-1,5%.
Το ποσοστό στα προγράμματα υποβοηθούμενης αναπαραγωγής είναι μεγαλύτερο και η κατάσταση αντιμετωπίζεται με λαπαροσκοπική χειρουργική επέμβαση.

4. Πολύδυμη κύηση
Οι μέθοδοι υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και τα προγράμματα εξωσωματικής γονιμοποίησης συνοδεύονται από αυξημένα ποσοστά πολυδύμων κυήσεων. Συνήθως, οι δίδυμες κυήσεις δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα. Τα προβλήματα είναι πιο συχνά και σοβαρά στις πολύδυμες κυήσεις και αφορούν την υγεία της μητέρας και την πιθανότητα πρώιμων και πρόωρων τοκετών. Τα χειρότερα, αν και σπάνια, επακόλουθα του πρώιμου τοκετού είναι οι εγκεφαλικές αιμορραγίες που συνδέονται με εγκεφαλική παράλυση.

5. Εγκεφαλική παράλυση
Υπάρχουν ενδείξεις ότι τα ποσοστά της εγκεφαλικής παράλυσης είναι υψηλότερα (περίπου διπλάσια σύμφωνα με έρευνα του Παν/μίου του Aarhus στη Δανία) μεταξύ των παιδιών που προήλθαν από εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF) σε σύγκριση με εκείνα που προέρχονται από φυσική σύλληψη.

6. Μεταβολές γονιδιώματος
Πρόσφατη έρευνα που διεξήχθη από ομάδα επιστημόνων της Αυστραλίας, που δημοσιεύτηκε στο New England Journal of Medicine, επισημαίνει για άλλη μια φορά την προσοχή των ειδικών στους κινδύνους που σχετίζονται με την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή.
Η αξία της έρευνας είναι ότι έχει μελετηθεί για πρώτη φορά το ποσοστό του κινδύνου όσον αφορά την εμφάνιση γενετικών ανωμαλιών που γεννήθηκαν με την υποβοήθηση της τεχνητής γονιμοποίησης.
Η ομάδα, με επικεφαλής τον Michael Davies του Robinson Ινστιτούτου στην Αδελαΐδα, εξέτασαν στοιχεία για 6.100 γεννήσεις στη Νότια Αυστραλία, χάρη στις τεχνικές της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και 300.000 γεννήσεις σε φυσική σύλληψη, λαμβάνοντας υπόψη συνολικά 18.000 δυσμορφίες. Τελικά οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι το ποσοστό του κινδύνου της γενετής ανωμαλίας είναι υψηλότερη με την τεχνολογία της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (8,3 τοις εκατό) σε σχέση με την εγκυμοσύνη που επιτυγχάνεται με φυσικό τρόπο (5,8 τοις εκατό).

Τo DNA των εμβρύων που συλλαμβάνονται με εξωσωματική γονιμοποίηση διαφέρει από εκείνο των υπόλοιπων παιδιών (Έρευνα Sapienza).
Οι επιστήμονες εντόπισαν διαφορές στο 10% των γονιδίων που μελέτησαν.
Το γεγονός αυτό, υπογραμμίζουν, δίνει μία λογική εξήγηση γιατί τα μωρά από εξωσωματική τείνουν να αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο γέννησης με πολύ μικρό βάρος, προβλήματα υγείας και σπάνιες μεταβολικές διαταραχές.
Οι μεταβολές στα γονίδια προκαλούνται από τον μηχανισμό που τα ενεργοποιεί και τα απενεργοποιεί (επιγενετική). Άλλοι επιφανείς γενετιστές προειδοποιούν ότι τα μωρά που προέρχονται από εξωσωματική γονιμοποίηση κινδυνεύουν να εμφανίσουν σοβαρές παθήσεις (διαβήτη, υπέρταση, καρκίνο) κατά την ενήλικη ζωή τους και τονίζουν ότι μέχρι την ηλικία των 50 ετών τα άτομα αυτά θα πρέπει να ελέγχονται προληπτικά, ανά τακτά χρονικά διαστήματα.

Η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και η έλλειψη κανονιστικού σχεδίου από τις αρχές της εφαρμογής της είναι οι κύριες αιτίες που δεν ελαχιστοποιήθηκαν οι κίνδυνοι για τα «παιδιά του σωλήνα» και τις μητέρες τους. Πρόσφατη σχετική έρευνα δείχνει ότι αυξήθηκε το ποσοστό των πολύδυμων κυήσεων, όταν το φυσιολογικό ποσοστό διδύμων είναι 1/127 κυήσεις.
Καταγράφηκε διπλασιασμός των αποβολών, τριπλασιασμός των όψιμων εμβρυικών θανάτων, πενταπλασιασμός της εξωμήτριας κύησης, υπερδιπλασιασμός της πιθανότητας γέννησης λιποβαρούς βρέφους (<2.500gr), διπλάσιες πιθανότητες για εμφάνιση συγγενών ανωμαλιών και 17πλάσιες πιθανότητες εκτοπικής εγκυμοσύνης με κατεψυγμένα έμβρυα.
Ειδικότερα, η περιγεννητική θνησιμότητα είναι τέσσερις φορές υψηλότερη από μια φυσιολογική κύηση. Η νεογνική θνησιμότητα είναι διπλάσια από τις φυσιολογικές κυήσεις (Olivennes, «Human Reproduction» 2002).
Άλλη έρευνα (δημοσιεύτηκε στο “British Journal of Obstetrics and Gynaecology”) υποστηρίζει ότι στην εξωσωματική γονιμοποίηση αυξάνεται από 51% σε 56% η πιθανότητα γέννησης αγοριού, ενώ στην μικρογονιμοποίηση (ή ενδοκυτταροπλασματική – ενδοωαριακή τοποθέτηση σπερματοζωαρίου) η πιθανότητα γέννησης αγοριού είναι 49%, έναντι 51% στις γέννες με φυσικό τρόπο.
Η αναλογία αγοριών-κοριτσιών σε ένα πληθυσμό μεταβάλλεται διαχρονικά λόγω διαφόρων εξωτερικών παραγόντων (φυσικές καταστροφές, πόλεμοι κλπ). Η νέα μελέτη δείχνει ότι, με την πρόοδο της επιστήμης και τεχνολογίας, η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή αποτελεί ένα πρόσθετο παράγοντα που επιδρά σε αυτή την αναλογία ανάμεσα στα δύο φύλα».

7. Τραυματισμός του τραχήλου ή άλλων οργάνων
Η βελόνα που χρησιμοποιείται για τη συλλογή των ωαρίων μπορεί να τραυματίσει τον τράχηλο, προκαλώντας την αιμορραγία του. Η αιμορραγία σταματά σχετικά εύκολα και δε χρειάζεται περαιτέρω παρακολούθηση.
Τραυματισμός, επίσης είναι δυνατή και σε άλλα γειτονικά όργανα όπως του εντέρου, της ουροδόχου κύστης, του ουρητήρα, ή των μεγάλων αιμοφόρων αγγείων. (σπάνια).

8. Εσωτερικές αιμορραγίες
Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις υπάρχει σημαντική αιμορραγία στον κόλπο ή την μικρά λεκάνη.

9. Τοπική μόλυνση
Τοπική μόλυνση του κόλπου και την μικρά λεκάνη με περιτονίτιδα. (πολύ σπάνια).

10. Επιπλοκές αναισθησίας
Επιπλοκές που σχετίζονται με την καταστολή και / ή γενική αναισθησία.

11. Ρήξη κύστης και συστροφή
Σχηματισμός κύστεων στις ωοθήκες και πιθανή ρήξη ή συστροφή τους.

12. Κίνδυνος πνευμονικής εμβολής
Η ίδια τεχνική της εξωσωματικής γονιμοποίησης, είναι φορέας αύξησης των κινδύνων για την υγεία των γυναικών.
Μια πρόσφατη μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο British Medical Journal, έδειξε αυξημένο κίνδυνο πνευμονικής εμβολής (απόφραξη της κύριας αρτηρίας του πνεύμονα) και φλεβική θρομβοεμβολή (θρόμβοι αίματος) στο πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης που επιτυγχάνεται με τεχνητή γονιμοποίηση.

13. Αύξηση του κινδύνου για περιγεννητική μυοκαρδιοπάθεια

Η καθηγήτρια Denise Hilfiker-Kleiner αναφέρει ότι η περιγεννητική μυοκαρδιοπάθεια αυξάνει 5 φορές στις γυναίκες που υποβάλλονται σε περισσότερους από ένα κύκλο εξωσωματικής.

Το άρθρο βασίζεται σε εργασία της κυρίας Χάδλα – Σκαρλάτου Παναγιώτα
Βιολόγος, Γενετική και Μοριακή Βιολογία
MSc Systemic Biology