Αλωπεκία & τριχόπτωση

ΑΛΩΠΕΚΙΑ & ΤΡΙΧΟΠΤΩΣΗ

"Τα μαλλιά μου δε θέλω να τα κόψω,
εδώ πάνω συχνά σεργιάνισε το χέρι σου."
Γ. Ρίτσος 1909 – 1990, Έλληνας ποιητής

Το μαλλί θεωρείται ένα από τα πρωταρχικά στοιχεία της γενικής εμφάνισης ενός ατόμου, αυξάνοντας την αυτοπεποίθηση και την καλή μας διάθεση.
Το τριχωτό της κεφαλή του μέσου ενήλικα έχει 100.000 έως 150.000 τρίχες και χάνει φυσιολογικά έως 100-150 από αυτές κάθε ημέρα.
Κάθε τρίχα έχει ένα κύκλο ζωής που μπορεί να επηρεαστεί από την ηλικία, διάφορα νοσήματα και πολλούς άλλους παράγοντες εσωτερικούς και εξωτερικούς και χωρίζεται σε τρία στάδια:

1. αναγενές (ενεργητική φάση ανάπτυξης ).  Διαρκεί 2-5 χρόνια και είναι η φάση του σχηματισμού και της ανάπτυξης      της νέας τρίχας,
2. καταγενές (φάση παλινδρόμησης).  Διαρκεί περίπου μεταξύ 2-3 εβδομάδων και είναι η φάση της εξασθένησης και  της «προετοιμασίας» της τρίχας για την πτώση της,
3. τελογενές (φάση ηρεμίας). Διαρκεί περίπου 1-4 μήνες και είναι η φάση της πτώσης της τρίχας. Η ρίζα της (θύλακας) όμως εξακολουθεί να υπάρχει και έτσι έπειτα από λίγο καιρό η τρίχα αναγεννάτε.

Το σύνολο της τριχοφυΐας αντιμετωπίζεται ως αισθητήριο όργανό προστασίας το οποίο υποστηρίζεται από το πλούσιο αισθητικό νευρικό δίκτυο που περιβάλλει τον θύλακα της τρίχας και ταυτόχρονα συμβάλλει σε μια καλή ψυχολογική κατάσταση.
Η αύξηση και η καλή υγειά των τριχών είναι πολυπαραγοντική και εξαρτάται από:

• την συνολική υγεία του ατόμου,
• την διατροφή, όπου μια εξαντλητική ή πρωτεϊνική δίαιτα αυξάνει την τριχόπτωση,
• φυσιολογικές καταστάσεις όπως η κύηση,
• παθολογικές σωματικές ενδοκρινολογικές, ψυχολογικές ή τραυματικές καταστάσεις όπως νόσοι του συνδετικού ιστού, αυτοάνοσα νοσήματα, ο υπερθυρεοειδισμός και υποθυρεοειδισμός, η νόσος του Cushing, το χειρουργικό shock, έντονο συγκινησιακό stress, ακτινοβολία με ιονίζουσα ακτινοβολία, ερυθηματώδης λύκος, σκληροδερμία,
• λοιμώδεις νόσους, βαριάς μορφής φλεγμονή ή μόλυνση από βαρέα μέταλλα,
• υψηλό πυρετό (π. χ. ελονοσία) ή σημαντική χειρουργική επέμβαση,
• λήψη αντιπηκτικών, αντίθυρεοειδικων φαρμάκων, αντισυλληπτικών δισκίων ,η βιταμίνη Α σε μεγάλες δόσεις
• το κλίμα, την χρονική στιγμή του 24 ώρου και την εναλλαγή των εποχών (το θερμό κλίμα αυξάνει την ταχύτητα της αύξησης της τρίχας, ενώ το ψύχος την ελαττώνει, με μεγαλύτερη τριχόπτωση το Νοέμβριο και με ταχύτερη ανάπτυξη κατά την ημέρα),
• παράγοντες εξωτερικούς όπως η υπεριώδης ακτινοβολία και μηχανικούς όπως η έλξη των μαλλιών και διαφορες κοσμητικές διαδικασίες.

H αλωπεκία είναι μια καλοήθης νόσος, σταδιακής εξέλιξης, γενικευμένης ή μερικής απώλειας των τριχών της κεφαλής ή του σώματος συνοδευόμενη με δερματικές βλάβες και μερικές φόρες με ουλές με μόνιμο ή προσωρινό χαρακτήρα δημιουργώντας σημαντικές ψυχολογικές και κοινωνικές επιπτώσεις στον πάσχον άτομο.
Η Αμερικανική Ακαδημία Δερματολογίας εκτιμά ότι 30 εκατομμύρια γυναίκες στις ΗΠΑ προσβάλλονται από αλωπεκία.
Ο μόνιμος ή προσωρινώς χαρακτήρας της αλωπεκίας εξαρτάται από το εάν η βλάβη στους θυλάκους (ρίζα) των τριχών είναι προσωρινή ή μόνιμη. Στις μόνιμες βλάβες των θυλάκων δημιουργείται ούλη (ουλοποίηση) δηλαδή ο βολβός της τρίχας, από τον οποίο δημιουργείται και μεγαλώνει η τρίχα, γίνεται σκληρός και παύει να έχει αναγεννητικές ικανότητες.

Τύποι αλωπεκίας

1/ Ουλωτικές αλωπεκίες πρωτογενείς ή δευτερογενείς στις οποίες το προσβεβλημένο δέρμα εμφανίζει εντοπισμένες ατροφικές ή και ουλωτικές χρωματικές αλλοιώσεις του τριχωτού με απολέπιση, υπέρχρωση ή υποχρωμία ως αποτέλεσμα διαφόρων παθολογικών παραγόντων οι οποίοι προκαλούν μόνιμη και μη αναστρέψιμη βλάβη των θυλάκων.
2/ Μη ουλωτικές αλωπεκίες αναστρέψιμες με δυνατότητα επανέκφυσης των τριχών λόγω απουσίας μόνιμης καταστροφής του βολβού της τρίχας οι οποίες μπορούν να είναι οξείες πρωτογενείς ή δευτερογενείς και εμφανίζονται με διάχυτη απώλεια τριχών από όλο το τριχωτό της κεφαλής 3-4 μήνες μετά από μετά από έντονο αιφνίδιο ή μακροχρόνιο stress και οι οποίες με την σειρά τους ταξινομούνται ως:

• διάχυτη απώλεια τριχών από όλο το τριχωτό της κεφαλής,
• μερική ή κατά πλάκες απώλεια τριχών.

Η γυροειδής αλωπεκία (Alopecia Areata ή area celsi) είναι μια χρόνια φλεγμονώδης πάθηση, στην οποία οι τρίχες χάνονται σε μικρό χρονικό διάστημα σε ηλικίες 5-30 ετών συνήθως ξαφνικά, με δημιουργία άτριχων τμημάτων μεγέθους λίγων εκατοστών (συνήθως 1-5 εκ.) διάσπαρτα στο κεφάλι και μερικές φορές στο σώμα. Το δέρμα στην πάσχουσα περιοχή είναι λείο, λευκωπό και μαλακό με διευρυμένους πόρους ενώ τα νύχια εμφανίζουν εμβαθύνσεις (βοθρία) ή γραμμώσεις.  Έχει κληρονομική προδιάθεση, ειδικά σε άτομα με αυτοάνοσα νοσήματα. Εάν οδηγήσει σε πλήρη απώλεια του τριχωτού του σώματος έχουμε την ολική αλωπεκία (alopecia totalis) όπου το άτομο χάνει ακόμα και τα βλέφαρα και τα φρύδια του.
Η αλωπεκία από έλξη.
Η τριχοτιλλομανία (αυτοτραυματική αλωπεκία).
Η μυκητιασική αλωπεκία οφειλόμενη σε ανθρωπόφιλα δερματόφυτα) ή τριχοφυτία τριχωτού της κεφαλής (tinea captis)
Με προσδιορισμένα όρια ή τυποποιημένη απώλεια τριχών.
Ανδρογόνο-γενετική ή κληρονομική αλωπεκία (ιπποκρατική φαλάκρα), αποτελεί την πιο κοινή μορφή αλωπεκίας, αφορά τόσο άντρες οι οποίοι παρουσιάζουν τριχόπτωση από τα 20 τους χρόνια ή ακόμα και από την εφηβεία, όσο και γυναίκες στις οποίες όμως σπάνια οδηγούνται σε ολική απώλεια των μαλλιών και δεν εκδηλώνουν εμφανή αραίωση του τριχωτού της κεφαλής πριν από τα 40 τους χρόνια και συνήθως την εμφανίζουν μετά την εμμηνόπαυση, ενώ η αραίωση αφορά ολόκληρο το κεφάλι με έμφαση στην κορυφή. Έχει γενετική - κληρονομική και ορμονολογική βάση. Το ποσοστό της ανδρογόνο-γενετικής αλωπεκίας στους άντρες είναι περίπου 50% και στις γυναίκες 25%.

Διάγνωση:

το ιατρικό ιστορικό του ασθενή, αποτελεί ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της διαφορικής διάγνωσης και τίθεται με:

• φυσική εξέταση,
• λήψη και αξιολόγηση του οικογενειακού, κοινωνικού και ιατρικού ιστορικού,
• εργαστηριακές εξετάσεις,
• τριχοσκόπηση,
• δοκιμές έλξης τριχών,
• καλλιέργεια βακτηρίων και μυκήτων,
• μικροσκοπική εξέταση των τριχών,
• βιοψία δέρματος.